به گزارش قدس آنلاین، مجموعه شعرهای عاشورایی علی داودی در کتاب «شبیه» منتشر شد. «شبیه» شامل ۶۲ شعر کوتاه عاشورایی است که در قالب نیمایی سروده شده و با نگاهی به معارف عاشورا با مسائل روز پیوند خورده است. علی داودی متولد ۱۳۵۲ همدان از ۱۸سالگی به طور جدی وارد عرصه شاعری شده است.

از آثار او می‌توان به «نام تو چیست»، «چاپ بیروت»، «گاهی حواست نیست» و «دیگر» اشاره کرد. مجموعه شعر عاشورایی «شبیه» سروده علی داودی امروز در سلسله نشست‌های فرهنگی «تکیه کتاب» با حضور مرتضی امیری اسفندقه، علی‌محمد مؤدب و سیداحمد نادمی رونمایی و بررسی می‌شود. به همین مناسبت پای صحبت‌های این شاعر نشستیم تا سخنانش را درباره مجموعه شعر شبیه با موضوع بسترهای قالب شعر نو برای اشعار آیینی و عاشورایی بشنویم.

تجربه‌های زیستی عاشورایی

علی داودی در ابتدای این گفت‌وگو درباره انگیزه سرودن «شبیه» می‌گوید: برای ما مسئله شعر عاشورایی متفاوت‌ از سایر موضوعات است. چون همه ما تجربه‌های زیستی در این موضوع داریم؛ به مجلس روضه و هیئت می‌رویم، سینه‌زنی عاشورایی را دیده‌ایم و عزاداری بخشی از زندگی همه ما شده است، این تجربه‌های زیستی قطعاً در شعر یک شاعر منعکس می‌شود.

این شاعر ادامه می‌دهد: من حتی اگر مجموعه‌ای مجزا با موضوع عاشورا نسروده بودم هم حتماً به عنوان شاعر چند بیت عاشورایی داشتم تا دین خودم را نسبت به اندیشه‌ای ادا کنم که با عاشورا گره خورده است.

شاعر «دیگر» با بیان اینکه سال‌ها اشعار این مجموعه را با خودش زمزمه می‌کرده اما آن‌ها را جدی نمی‌گرفته است، به وسواسی که در زمینه انتشار این شعرها داشته اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود ۱۰ سال از زمان سرایش تا انتشار، با این مجموعه درگیر بودم. محرم هر سال تعدادی از این شعرها را می‌نوشتم و ثبت می‌کردم. نسخه اولیه کتاب حدود ۶ سال پیش مجوز گرفت اما اقدامی برای انتشار آن نکردم چون فکر می‌کردم آمادگی روحی برای انتشار آن را ندارم. جدا از کیفیت شعرها و درخور بودن این کتاب دغدغه‌ام بیشتر گفتن بود تا انتشار کتاب. اما در نهایت دیدم این اشعار در قالب و رویکردی خاص می‌تواند قابل ارائه باشد.

شعر عاشورایی در قالب نیمایی

داودی ضمن اشاره به بسترهای قالب شعر نو برای اشعار آیینی و عاشورایی با بیان اینکه شعر نیمایی در سال‌های گذشته مورد غفلت قرار گرفته است، در خصوص انگیزه‌اش از عاشورایی سرودن در قالب نو، بیان می‌کند: محتوا چنین ساختاری را طلب می‌کرد. قالب نیمایی با امکانات به‌روزی که دارد می‌تواند به خدمت شعری درآید که با محتوای زیست انسان امروز و دغدغه‌هایش سروده شده است.

انسان آمیزه‌ای از موضوعات و مسائل مختلف است که تجربه‌های نسل‌های مختلف را از انسان اولیه تا انسان مدرن به همراه دارد. این قالب به شاعر این امکان را می‌دهد تا در این موارد مضمون‌پردازی کند.

این شاعر در ادامه با بیان اینکه این مجموعه دغدغه‌های ذهنی و شخصی او در مورد واقعه عاشوراست، توضیح می‌دهد: نقلِ‌قول «کُلُّ یَومٍ عاشورا» همیشه دغدغه منِ انسان نوعی است، انسانی که همیشه خودش را پیش روی امام حسین(ع) می‌بیند و چالش‌هایی با درونش دارد که می‌گوید عاشورا حقیقتی است که محدود به یک روز نیست و هر روز می‌تواند وجدان ما را به چالش بکشد. همه این مفاهیم ذهن من را درگیر کرده بود و در اشعار این مجموعه هم وجود دارد که در قالب شعر نو بیان شده است.

طرفدار تنوع قالب اشعار عاشورایی هستم

داودی در ادامه به مسئله امکان استفاده شعر نو در هیئت‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: در سال‌های اخیر مداحان و هیئت‌ها با گوشه چشمی که به اشعار فاخر عاشورایی داشته‌اند موجب شدند اشعار آیینی متنوع به میان اقشار مردم راه پیدا کند. شعر نو و سپید به خاطر ضرباهنگ کمتر، کارکردهای قالب‌های کلاسیک را برای استفاده در هیئت‌ها ندارد.

طبعاً من این شعرها را به نیت خوانده شدن در هیئت‌ها نگفته‌ام اگرچه دوستان برخی از همین‌ها را نیز در سینه‌زنی هیئت‌ها خوانده‌اند چون به هر حال از عنصر وزن برخوردار است.

این‌ها شعر مذهبی است با رویکردی نو، مثلاً من گفته‌ام: «من از خجالت آب می‌شوم/ که نمرده‌ام/ من که بارها به یاد خشکی لب تو آب خورده‌ام» این سخن با فضای شعر کلاسیک نسبت زیادی ندارد منتها ظرفیت محتوایی شعر سبب می‌شود که بتوان آن را در هیئت هم خواند. به هر حال جایی گفته نشده شعر عاشورایی حتماً باید در قالب کلاسیک سروده شود.

به باور این شاعر، تنوع مضامین شعری و ارادت شاعران درباره اباعبدالله الحسین(ع) مانند یاران ایشان است همان طور که در سپاه امام حسین(ع) نژادها و اندیشه‌های مختلف وجود داشتند، می‌توان برای تجلی دیدگاه انسانی هم که در دنیای مدرن و جدید امروز زندگی می‌کند و با حقیقت عاشورا بیگانه نیست از قالب‌های مختلف شعری استفاده کرد.

وجدان یک شاعر مخاطب اصلی اوست

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مخاطب شعر آیینی از قالب‌های نو استقبال می‌کند، می‌گوید: واقعاً نمی‌توان روی مخاطب امروز شعر برنامه‌ریزی کرد. عده‌ای مخاطب شعر هستند و به شعر عاشورایی علاقه‌مندند و عده‌ای مخاطب معنی هستند. اما به نظر من مخاطب اصلی یک شاعر وجدان اوست که باید از ارائه اثرش راضی باشد. من در مورد این کتاب ادعایی ندارم و سرودن این اشعار را لطف و توجه اباعبدالله الحسین(ع) می‌دانم.

شاعر «گاهی حواست نیست» در خصوص آسیب‌های شعر عاشورایی اظهار می‌کند: شعر عاشورایی فرق چندانی با سایر انواع شعری ندارد. همان افت و خیزهایی که در شعر عاشقانه، اجتماعی و سیاسی وجود دارد در اشعار آیینی و به ویژه شعر عاشورایی وجود دارد و این بستگی به ما دارد که بخواهیم فقط نقاط ضعف را ببینیم یا کاستی‌ها را.

وی ادامه می‌دهد: اگر چه طی چند سال اخیر تعداد آثار سطحی آیینی بیشتر شده است که این اتفاق حاصل دلایل چندی است از جمله امکان ساده انتشار در فضای مجازی و بی‌نیازی از مجوز ادبی و محتوایی. منتها آنچه از گذر زمان به جا خواهد ماند نه شعرهای سطحی که آثار عمیق است و گذشت زمان مانند یک صافی اثر فاخر را نشان می‌دهد و آن را ماندگار می‌کند.

خبرنگار: خدیجه زمانیان

انتهای پیام/